Joining hands for mutual development!

Tesfaye Lemma

The Nile Basin Initiative has been implementing a number of projects that could benefit the people along the basin. These projects mainly aimed at addressing environment, soil and water quality; expansion of rain-fed agriculture, improving livelihood and increasing food security having involving local communities from the inception to the implementation schemes.

The Nile Basin has abundant land and water resources if properly applied could contribute significant role poverty reduction strategies as over 60 per cent of the region’s poor households derive their livelihood primarily from agriculture. The agricultural sector sustains the agro-industrial sector, and contributes to the growth of non-farm activities and help to strengthening regional integration through trade in agricultural products.

According to available resource, the NBI has so far experienced  in water harvesting, small scale and large scale irrigation and developed new schemes in the Nile Basin, with the objective of improving water use efficiency. There are also  projects on irrigation, soil stability, landscape, fishery  as well as flood protection. For example, the Ethiopia irrigation and drainage project is improving agricultural water use nationally, and the planned eastern Nile irrigation and drainage project intends to do the same in other areas of the region.

Therefore, the  Nile Basin Initiative has been benefiting millions of people in the Basin through its various projects. The Nile basin is a common resource of Basin Communities that member states should cooperate to minimize the challenges and catch up the opportunities in utilizing the water fairly, Fekahmed, Executive Director of ENTRO,  said.The Executive Director of the Eastern Nile Technical Regional Office emphasized that  Nile Basin Countries should strengthen their political and technical cooperation to ensure maximum benefit to their people. In this regard, the NBI has a strategic Action Plan with two programs: the Shared Vision Program and the Subsidiary Program.

As the capacity building is significant to create compatibility among the Nile Basin countries, the Shared Vision Program is mainly aimed to develop the capacities of member countries. It is a collaborative action, exchange of experience, trust and capacity building for regional cooperation.The subsidiary program is so far under implementation in Ethiopia, Sudan and Egypt making millions of people beneficiary. The three countries have been benefiting from various projects introduced by the Nile Basin Initiative mainly focusing on trans-boundary investment witnessing the tangible results of cooperation on the ground.

According to Fekahmed, there are about eight huge projects including watershed, power connection and irrigation that have been implementing in these countries. The watershed project is carried out in 86,000 hectares of land at Tana Beles in Ethiopia, 64,000 hectares at Atbara in Sudan and sand dune protection of Lake Nasir over 500 km in Egypt.

The project aims to provide an integrated watershed management system to improve the livelihoods of the people in the region and protecting the environment.Documents from the NBI indicated that the Eastern Nile watershed area covers 1.7 million kilometers that supports 110 million people. The Ethiopia-Sudan Transmission project aiming to increase access to electricity through power trade between the three countries is another significant program benefiting them. The three countries can trade up to 3, 200 MW among themselves and Ethiopia can sell 1, 200 MW to Sudan and 2000 MW to Egypt, according to the Executive Director.

There are other projects enhancing regional collaboration and improve national capacity in the mitigation, forecasting, warning, emergency preparedness and response to floods in the Eastern Nile Basin. The Joint Multipurpose Program is aiming to assist the three countries in introducing trans-boundary investment as well as economic, social and environmental sustainability issues.

The Nile Basin is so huge that all countries along it could be beneficiary if they introduce a proper water management has introduced and implemented. According to recent studies, the total area of the Nile basin represents 10.3 percent of the area of the continent and spreads over ten countries.

Researchers argue that the construction of dams in upper riparian countries would augment the quantity of water available, because of a loss of only 3 percent by evaporation as against a loss of almost 16 percent in the Aswan reservoir. The Nile Basin Countries can be benefited if all of them cooperate for joint dam constructions in   the upstream countries. 

These dams could generate electricity for the upstream countries with low effect of the flow of water to downstream countries where they can invest on irrigation. Maximizing agricultural productivity using irrigation in downstream countries and raising power generating capacity of upstream countries could be integrated among all Nile Basin Countries for a win-win solution. The Nile Basin Countries have a huge potential for irrigation development. The Sudan has a large irrigable land potential is estimated at over 4.8 million hectares.  

The Nile Basin Initiative has been underway among the Nile riparian to explore opportunities for maximizing the benefits of the river's waters through cooperative development and management of the basin.  All the countries in the basin could only be benefited if the come together and cooperate for mutual development as they have huge resource that help to alleviate their poverty. This is possible if all accept and practice fair water administration and proper management system. Therefore, it is now time for the basin countries to join hands for mutual development and a win-win solution.

Moving forward despite enemies’ will

Gemechu Tussa

Ethiopia once identified poverty as its arch=foe. The country has been working day in day out to make poverty a history and ensure sustainable development having envisioned becoming one of the middle income countries in 2025.  As a result there are various encouraging changes since 1991. The past twenty five years witnessed that Ethiopia has made progress in both economic and social developments.

There are a lot of substantiating performances in this regard. The country’s economy has grown at a double digit for the past ten consecutive years. A number of huge projects including the Ethiopian Grand Renaissance Dam, Ethio-Djibouti railway, Addis Ababa light railway, the hydropower dams, road infrastructure, telecommunication, access to potable water, access to health and education are some developments among many others.

Ethiopia has been working hard to alleviate poverty and ensure sustainable development. The past twenty four years witnessed that the country is in the right truck to be food self sufficient.  It managed to do that at country level and it has been struggling to ensure food self-sufficiency at individual or family level.  Recognizing the country’s effort towards sustainable development, many partners have backing it. Countries like China, India and others have participated in Ethiopia’s development efforts.

However, these were not achieved without any obstacles. The country has been facing a number of challenges in its forward movements. One of the challenges it has been facing is fabricated image distorting activities mainly by the international group Human Rights Watch.

If we, for example, start from the resent fabricated allegation of HRW, we can consider the report of Human Rights Watch’s researcher Felix Horne.

He has recently agitating the European Union to use its role as Ethiopia’s main development cooperation partner to force Ethiopia to allow a foreign body into its internal affairs, which is a fundamental violation of the country’s sovereignty.

He addressed the European Parliament’s Subcommittee that an unknown number of people, possibly hundreds, died during a stampede after security forces used teargas and gunfire to control a tense crowd at the annual Ireecha festival. He added that the security forces have used live ammunition. This is not some thing strange. HRW has been blackmailing every development activity for the past twenty years. They have propagated as if the government had attempted to impose on the Orthodox Church following the endorsement of the Ethiopian Constitution which guaranteed equality of all religious.

Human Rights Watch has been accusing Ethiopia for displacing its citizens from their villages as it began investing huge Sugar development Projects in various parts of the country. The argument repeatedly came in a sense that the people are resettled to another area without any consultation. Besides, it has been arguing as if they won’t be beneficiary of the projects.  HRW connected it with the violation of Human Rights.  However, the situation on the ground is quite different from what HRW has been accusing the country. It is evident that citizens have been benefiting from the various projects.

The government has undertaken different measures to ensure fair wealth distribution among Nations, Nationalities and Peoples of Ethiopia.  They have become beneficiaries of the fast sustainable economic development and the booming infrastructure.

Obviously, any development taking place without social recognition and acceptance has little fruits.  Recognizant of this fact, the government has been ensuring the participation of the Ethiopia people in any development agenda. As a result, the government held discussions on every project with the people residing around the site.

The EGRD, Gibe Three and the Omo Kuraz Sugar Factory Projects were among the mega projects that were under the continuous attacks of the so called HRW.  This project has been undertaken since the beginning of the First Growth and Transformation Plan. 

In contrast to the allegation by HRW and other groups with different hidden agendas, the Ethiopian people witnessed the significance of the projects for the betterment of their lives.  For instance, if we consider Kuraz Sugar Project, commenced after the government held discussions with over 15,622 dwellers and 199 officials at different levels on the significance of the project, it has created a good opportunity to the people residing around it.

As a result, about 1,890 farmers and pastoralists have settled in villages and got enough access to basic infrastructure and social services.  Available documents indicate that the government has allotted over 80 million birr in building infrastructure, schools, police stations, mills, and health posts that could facilitate better living situations. 

Now the resident are witnessing that the social services built in the villages are playing significant roles in easing their lives.  The people have benefited from the road infrastructure as it joined neighboring villages, Zones and Cities.  Besides, children who had no chance to schools have now started to attend regular classes in the villages.

The other baseless allegation was on Gibe three arguing that it could affect the flow of water to Turkana Lake. This is so festering that HRW is accusing Ethiopians for using their resources for their daily bread. However, it has been doing all these allegations under the pretexts of violating Human Rights.

HRW has been doing lots of things in fact on purpose to jeopardize development efforts in the country. It has repeatedly explained as if the hydropower and sugar developments in the country have negative impacts on the people.

It usually reports non-existed problems.  Some religious fundamentalist, bloodsucking politicians and irresponsible institutions have participated in providing false information to HRW. All of its allegations have emanated on a purpose to jeopardize the development of the country.  HRW has failed to do justice to Ethiopia by coming up with lots and lots of glaring misrepresentations concerning its struggle to alleviate poverty.  

All reports by HRW so far contribute nix to improve either the Human Rights situation or the ongoing democracy in the country. Neither do they help the government to learn from its mistakes if there is any.  The Ethiopian people knew that HRW has been working to create a crack between Ethiopian and the country’s development partners through fabricated stories. It has been working to implement its plan to jeopardize the country’s development through disseminating inaccurate

It mainly focuses on Mega development projects attempting to connect their impacts on pastoralists. It has been accusing the government for its tremendous efforts to change the lives of the people in general ans the pastoralists in particular

In a nut shell, HRW has unrevealed agendas behind the curtain. It is jeopardizing the development of the country.  That is why all its reports have been focusing on the country’s mega development projects.  It has been exerting unreserved efforts to hit its hidden targets. The worst of all is the fact that it usually comes with fabricated and baseless stories and recommendations based of methodology flaw.

ደሃ ብንሆንም ክብራችንን አሳልፈን የምንሰጥ አይደለንም!

ኢብሳ ነመራ

. . . ግድቡን ለመስራት ብድርና እርዳታ እንዳናገኝ የተለያዩ ኃይሎች ባደረጉት ከፍተኛ ርብርብ ምክንያት የፕሮጀክቱን ወጪ ለመሸፈን የሚተባበረን ሃገር ወይም ተቋም ማግኘት አልቻልንም። ስለሆነም ወጪውን ብቻችንን ከመሸፈን አልፈን በራሳችን ቁጠባ ለመሸፈን የምንገደድበት ሁኔታ ተፈጥሯል።

የፕሮጀክቱ የገንዘብ ወጪ ከ3 ነጥብ 3 ቢሊየን ዩሮ በላይ ወይም ከ78 ቢሊየን ብር በላይ በመሆኑና ከዚህ ፕሮጀክትም ባሻገር ሌሎች በራሳችን ወጭ ልንሸፍናቸው የሚገቡን በርካታ ፕሮጀክቶች በመኖራቸው፣ ወጪውን መሸፈን እጅጉን እንደሚከብደን ጥርጥር የለውም። ሸክሙን ለማቃለል፣ ያደረግነው ጥረት ስላልተሳካና ያለፉት ሃምሳ አመታት ታሪካችን እንደማይሳካ ያረጋገጡልን በመሆኑ የሚኖረን አማራጭ አንድም ግድቡን አለመስራት ነው፣ አለበለዚያ እንደምንም በራሳችን መሸፈን ነው።

ከእነዚህ ከባድ ሁለት አማራጮች መሃከል፣ የኢትዮጵያ ህዝብ ምርጫ የትኛው እንደሚሆን ግልፅ ነው። በተለመደው ወኔው ‘ምንም ያህል ደሃ ብንሆንም ድህነታችንን ለማስወገድ ማንኛውንም መስዋእትነት ለመክፈል ዝግጁ ነን። ስለዚህ ፕሮጀክቱ መሰራት አለበት’ እንደሚል ለአፍታም ያህል አልጠራጠርም።

ይህ ታላቁ የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ የመሰረት ድንጋይ በተጣለበት ዕለት መጋቢት 24፣ 2003 ዓ/ም ታላቁ መሪ መለስ ዜናዊ አድርገውት ከነበረው ንግግር የተወሰደ ነው።

እንደምናስታውሰው የታላቁ የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ የመሰረት ድንጋይ መጣሉን ተከትሎ ኤርትራ ወረራ ፈፅማብን በነበረበት ወቅት የታየው አይነት ታላቅ ሃገራዊ መግባባት ተፈጥሯል። ሁሉም የኢትዮጵያየ ብሄሮች፣ ብሄረሰቦችና ህዝቦች፣ በአንድ አፍ “ግድቡን እንገነባዋለን!” ብለው ተነስተዋል፤ በፍጹም ልባዊ ሰሜት። የኢትዮጵያ ህዝብ ይህን ስሜቱን አደባባይ በመውጣት ገልጿል። ግንቦት 2003 ዓ/ም በመላ ሃገሪቱ ከተሞች የተካሄዱት ትዕይንት ህዝቦች ኢትዮጵያውያን ታላቁን የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ ለመገንባት ያላቸውን ፍላጎትና ቁርጠኝነት የገለጹበት ነበር።

ይህን ተከትሎ የህዳሴ ግድብ ከህጻን እሰከአረጋውያን ቀልብ የገዛ አጀንዳ ሆነ። የኢተዮጵያውያንን በአባይ ውሃ የመጠቀም መብት ቆልፎ የነበረውን ድህነት በመጠርመስ በራሳችን አቅም ግድቡን በመስራት የአባይን ውሃ ወደመጠቀም የሚሻገሩበት ገዜ ላይ መድረሳቸው የዘመናት ቁጭታቸውን የሚሽር በመሆኑ ነው የሁሉንም ዜጎች ቀልብ የገዛው። ይህ ስሜት አሁንም ግለቱ አልቀነሰም። በተለይ በየዓመቱ የግድቡ ግንባታ የመሰረት ድንጋይ የተጣለበት ዕለት ሲዘከር እየታደሰ እዚህ ደርሷል።

በዚህ ስሜት ውስጥ የነበሩት ኢትዮጵያውያን በመሉ ለግድቡ ግንባታ ድጋፍ ማድረግ ጀመሩ። በሃገር ውስጥና በውጭ ሃገራት በተለይ ለህዳሴው ግድብ ግንባታ የተዘጋጀውን የመንግስት ቦንድ በመግዛት፣ በአርሶ አደሩ በኩል ደግሞ ግድቡን ለዘለቄታው በደለል ከመሞላት የሚከላከል እርከን በአባይ ተፋሰስ ተዳፋት መሬት ላይ በመስራት የአካባቢ እንክብካቤ በማድረግ ወዘተ።

የግድቡ ህዝባዊ ተሳትፎ ማስተባበሪያ ብሄራዊ ምክር ቤት  ሰሞኑን ባካሄደው 8ኛ መደበኛ ጉባኤ ባለፉት አምስት አመታት ከ28 ቢሊየን ብር በላይ ገንዘብ ከመላ በመላ ሃገሪቱ ከሚኖሩ ኢትዮጵያውያን መሰብሰቡን አሳውቋል። ይህም ቃል ከተገባው 49 ነጥብ 5 ቢሊየን ብር ከግማሽ በላይ ነው። በ2008 በጀት አመት 12 ነጥብ 4 ቢሊየን ብር ቃል ተገብቶ፣ 8 ነጥብ 6 ቢሊየን ብር ተሰብስቧል። ይህም ካለፉ አምስት ዓመታት ሁሉ የላቀ ነው። በውጭ ሃገራት ከሚኖሩ የኢትዮጵያውያንና ትውልደ ኢትዮጵያውወያን ማህበረሰብም እስካሁን 2 ነጥብ 6 ቢሊየን ብር ተሰብስቧል። አሁን ያለው ነባራዊ ሁኔታ ይህ እስከ ግድቡ ግንባታ መጠናቀቅ ተጠናክሮ እንደሚቀጥል ያመለክታል። ይህ ለአንድ ዓላማ ገንዘብ የማሰባሰብ ተግባር በኢትዮጵያ ታሪክ ታይቶ የማይታወቅ ነው።

የታላቁ የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ ግንባታ የመሰረት ድንጋይ ከተጣለበት ግዜ ጀምሮ ህዝቡ የግንባታውን ሂደት እንደህጻን ልጅ እድገት በጉጉት እየተከታተለ 2006 ዓ/ም ላይ የግንባታው ሂደት አንድ እርከን ላይ ደረሰ፤ ይህም የአባይ ወንዝ ውሃ ለዘመናት ሲፈስበት የነበረበትን ቦይ ለአጭር ግዜ ለግድቡ መገንቢያነት ለቆ በአዲስ ቦይ መፍሰስ መጀመሩ ነው። ይህ ግዚያዊ የውሃ ፍሰት አቅጣጫ መቀየር የአባይን ውሃ አንድም ጠብታ የማያስቀርና በማንኛውም የግድብ ግንባታ ሂደት የሚከናወን ቢሆንም፣ በግብጾች ዘንድ ግን አብሯቸው የኖረውን ኢትዮጵያ በአባይ ውሃ እንዳትጠቀም የማድረግ የዘመናት ፍላጎት ቀስቅሶ ፉከራዎች ቢጤ ሰምተናል።

በወቅቱ ግብጽን ሲመሩ የነበሩት ፕሬዝዳንት መሃመድ ሙርሲ ካቢኔያቸውን ሰብስበው ኢትዮጵያ ላይ ቀጥታ የሃይል ጥቃት መሰንዘር ባይቻል እንኳን ማስፈራራት እንዳለበቸው ምክክረ አደረጉ። ይህ በሚስጥር የተካሄደ ምክር በስህተት በቀጥታ በቴሌቪዥን ተላልፎ እኛ ኢትዮጵያውያን ጆሮ ደረሰ። ታዲያ በዚህ ኢትዮጵያን በአየር መደብደብ ባንችል  እንኳን እናስቦካ የሚል ሃሳብ ያስተናገደ ስብሰባ ላይ በተለይ በዳዉድ ኢብሳ የሚመራውን ራሱን የኦሮሞ ነጻነት ግንባር (ኦነግ) ብሎ የሚጠራ ቡድን በመጠቀም በእጅ አዙር ኢትዮጵያን የማተራመስና የማዳከም እርምጃ የመውሰድ ውጥንም ጉዳይ ተነስቷል።

በኢትዮጵያ በኩል ግን ለግብጽ ካቢኔና ለሚዲያዎቻቸው ድንፋታ ብዙም ዋጋ ባለመስጠት፣ በአንድ ወገን የግድቡን ግንባታ በታቀደለት ፍጥነት በማስቀጠል በሌላ በኩል ታላቁ የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ በአባይ ውሃ ኤሌትሪክ ለማመንጨት ከመዋል አልፎ የውሃውን ፍሰት የማያግድ መሆኑን ለግብጽ መንግስትና ህዝብ የማረጋገጡን የዲፕሎማሲ ስራ ማከናወኗን ቀጠለች። በዚህ የዲፕሎማሲ ጥረት በመጨረሻም በሶስቱ የታችኞቹ ተፋሰስ ሃገራት (ኢትዮጵያ፣ ሱዳንና ግብጽ) መሃከል የመርህ ስምምነት ላይ ማድረስ ተቻለ። ስምምነቱ በሶስቱ ሃገራት መሪዎች ነበር የተፈረመው።

የመርህ ስምምነቱ ሰነድ በመግቢያው ላይ፤ የግብፅ አረብ ሪፐብሊክ፣ የኢትዮጵያ ፌዴራሊያዊ ዴሞክራሲያ ሪፐብሊክ እና የሱዳን ሪፐብሊክ እየጨመረ የሚገኘውን ድንበር ተሻጋሪ የውሃ ሀብቶቻቸውን የመጠቀም ፍላጎትን መሰረት በማድረግ የናይል ወንዝ የግብፅ፣ የኢትዮጵያ እና የሱዳን ህዝቦች ህይወት እና ልማት ምንጭ የሆነ ሀብት መሆኑን በመገንዘብ ሶስቱ ሀገራት በታላቁ የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ ላይ ለተዘጋጁት ቀጣይ መርህዎች ይሰራሉ። ይላል።

ይህ የስምምነቱ መግቢያ ላይ የሰፈረ ግብፅ የናይል ወንዝ ውሃ ለግብፃውያን የህይወት ጉዳይ ለሌሎቹ የላይኛው ተፋፈስ ሃገራት በተለይ ለኢትዮጵያውያን የማያስፈልጋቸውና የመጠቀም መብትም ሊኖራቸው የማይገባቸው አድርጋ የያዘችውን አቋም በመቀየር ናይል ለኢትዮጵያውያንም እንደግብጽና ሱዳን ህዝብ ሁሉ የልማታቸው መሰረት ለመሆኑ በእኩል በይፋ እውቅና የሰጠ ነው።

የመርህ ስምምነቱ አስር አንቀፆች ያሉት ሲሆን ለዚህ ጽሁፍ ዓላማ የተወሰኑትን እንመልከት፤

አንቀጽ 1. የትብብር መርህ፤

በጋራ መግባባት ላይ የተመሰረተ ትብብር፣ የጋራ ፍላጎት፣ መልካም አሳቢነት፣ ሁሉንም ተጠቃሚ የሚያደርግ እና የአለም አቀፋዊ ህጎች መርህዎችን የተከተለ፤

የታችኛውም ሆነ የላይኛው የተፋሰሱ ሀገራት ውሃ እንደሚያስፈልጋቸው ተረድቶ በትብብር መስራት፣

አንቀጽ 2. የአካባቢያዊ ትስስርና ዘላቂ ልማት መርህ

 የህዳሴው ግድብ ዓላማ ሀይል ማመንጨት፣ ለምጣኔ ሀብት እደገት አስተዋፅኦ ማድረግ፣ አከባቢያዊ ትብብርን መፍጠር፣ አስተማማኝ የሆነ የታዳሽ ሀይል በማመንጨት አከባቢያዊ ጥምረትን ማምጣት ነው።

3. ጉልህ ጉዳት ያለማድረስ መርህ

ሶስቱም ሀገራት በአባይ ወንዝ አጠቃቀማቸው ጉልህ ጉዳት ላለማድረስ ተገቢውን አካሄድ ይከተላሉ።

 ሆኖም ከሶስቱ አገራት መካከል በአንዱ ላይ ጉዳት ቢደርስ ያለምንም ስምምነት  ጉዳቱን ያደረሰው አገር የዚያን ጉዳት መጠን ለመቀነስ ተገቢውን ስራ ያከናውናል፤ ሲመች ለመካስም ይወያያል።

4. ፍትሃዊና ተገቢ የውሃ አጠቃቀም መርህ

ሶስቱም ሀገራት በሀገራቸው ውስጥ የሚገኙ የጋራ ውሃቸውን በፍትሃዊነትና በአግባቡ ይጠቀማሉ።

በፍትሃዊነት እና በአግባቡ በጥቅም ላይ ስለመዋሉም ለማረጋገጥ አገራቱ የሚከተሉትን መመሪያዎች ያጤናሉ።

   ሀ. መልክዓ ምድር፣ የውሃ መልክዓ ምድር በውሃው ላይ ተመስርተው የሚኖሩትን፣    የዓየር ንብረት፣ ስነ ምህዳሩን እና ሁሉንም ተያያዥ የተፈጥሮ ነገሮች

   ለ. የአባይ ተፋሰስ አገራትን ማህበራዊ እና ኢኮኖሚያዊ ፍላጎትን

   ሐ. በአባይ ተፋሰስ አገራት በወንዙ ላይ ህይወታቸው የተመሰረተ ነዋሪዎች

   መ. በአንዱ የወንዙ ተፋሰስ አገር የወንዙን ውሃ መጠቀም በሌላው የተፋሰሱ አገር ላይ የሚኖረው ተፅዕኖ

ሰ. በወቅቱ እና በቀጣይ ሊኖር የሚችል የውሃ ተጠቃሚነት

ረ. የውሃ ምንጮችን መጠበቅ፣ ከጉዳት መከላከልና ማልማት እና ይህም የሚጠይቀው ወጪ

ሸ. ታቅዶ በሚውል ወይም ለተመረጠ የውሃ ፍጆታ ያለው ተነፃፃሪ አማራጭ እስከየትነት

ቀ. ለናይል ወንዝ ስርዓት የተፋሰሱ አገራት ድርሻ መጠን

በ. በእያንዳንዱ የናይል ተፋሰስ አገር የናይል ተፋሰስ ሽፋን የሚኖረው ደርሻ

አንቀፅ 9. የሉዓላዊነት፣ የአንድነት እና የአገር ግዛት ሉዓላዊነት መርህ

የናይል ወንዝን በተቻለ መጠን ለመጠቀም እና ለመጠበቅ ሶስቱ አገራት እኩል ሉዓላዊነት፣ አንድነት እና የአገር ግዛት ሉዓላዊነትን መሰረት በማድረግ ተባብረው ይሰራሉ።

አንቀጽ 10. ልዩነቶችን በሰላም የመፍታት መርህ

እነዚህን መርህዎች በመተርጎሙ እና በመተግበሩ ሂደት የሚፈጠሩ ልዩነቶችን በመልካም ፈቃድ መርህ በንግግር እና በድርድር ይፈቷቸዋል።

በንግግሩ እና በድርድሩ የተሳተፉ አካላት ልዩነቶችን መፍታት ካልቻሉ ለሽምግልና ወይም ለንግግር ወደ አገራቱ ፕሬዚዳንቶች እና ጠቅላይ ሚኒስትሮች ሊልኩ ወይም ሊጠይቁ ይችላሉ።

እነዚህ የመረጥኳቸው ኢትዮጵያ ሱዳንና ግብጽ ተስማምተው የፈረሙት የመርህ ስምምነት አንቀጾች ግብጽ የኢትዮጵያን በአባይ ወሃ የመጠቀም መብት ማክበሯን፣ ልዩነቶች ቢኖሩም በሰላማዊ መንገድ ብቻ ለመፍታት መሰማማቷን ያመለክታሉ።

ከቅርብ ግዜ ወዲህ ይፋ የሆኑ መረጃዎች ግን ግብጽ ለዘመናት ስታደርገው እንደኖረችው ሁሉ ኢትዮጵያ በአጠቃላይ በአባይ ውሃ የመጠቀም አቅም እንዳይኖራት በተለይ የህዳሴውን ግድብ የመገንባት አቅም የሌላት ደካማ፣ ከተቻለም ህልውና የሌላት አገር እንድትሆን በተለያዩ ተቋሟቷ በኩል የምትችለውን ሁሉ እያደረገች መሆኑን አረጋግጠዋል። በኦሮሚያ ክልል ሁከት ተቀስቅሶ በነበረበት ወቅት ሁከቱን መነሻ በማድረግ የግብጽ የኮንጎ ወንዝ አስተባባሪ የሆኑት ዶ/ር ናንሲ ኡመር ከአል ኢስማን ቴሌቪቭን ጋር ያደረጉት ቃለ ምልልስ፣ የኦነግ አመራር ነን የሚሉ ግለሰቦች ለተያዩ የግብጽ ሚዲያዎች የሰጡት አስተያየት፣ የግብጽ ባለሃብቶች በዚያ ሃገር የሚኖሩትን የኦነግ አባላትና ደጋፊዎች ሰብስበው ያደረጉትን ንግግርና የገቡትን ቃል ወዘተ የኢፌዴሪ የህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት በአሸባሪነት የፈረጇቸውን ኦነግና ግንቦት 7 የመሳሰሉ ቡድኖችን በመርዳት በእጅ አዙር ጥቃት ኢትዮጵያን ለማተራመስና ለማፈረስ እያከናወነች ያለውን ሴራ አጋልጧል። እነዚህ ማስረጃዎች በሃገር ውስጥ መገናኛ ብዙሃን በተደጋጋሚ ስለቀረቡ  ዝርዝር ውስጥ መግባት አልፈልግም።

እርግጥ ግብጽ ኢትዮጵያን ለማተራመስና ለማፈረስ እያከናወነች ያለውን የእጅ አዙር ጥቃት ኢትዮጵያ በማስረጃ አስደግፋ ይፋ ማወጣቷን ተከትሎ የግብጹ ፕሬዝዳንት አብዱል ፈታህ አል ሲ ሲ ሃገራቸው ኢትዮጵያን የማተራመስ ዓላማ እንደሌላት ገልጸዋል። ከኢትዮጵያ ጋር ሰላማዊ ዲፕሎማሲያዊ ግንኙነት የሚያደርጉት አል ሲ ሲ በይፋ ከዚህ የተለየ ነገር ሊናገሩ እንደማይችሉ የታወቀ ነው። ይገርም የነበረው በይፋ ኢትዮጵያን እያተራመስኩ ነው ብለው ቢናገሩ ነበር። ማስረጃዎች ግን ውስጥ ውስጡን ኢትዮጵያን እየገዘገዙ መሆናቸውን አደባባይ አውጥተውታል።

አፍሪካን ኢንተለጀንስ የተባለ ተቋም በቅርቡ ይፋ ያደረገው መረጃም የግብጽ መንግስትና ተቋማት ከእጅ አዙር ጥቃት ባሻገር የአፍሪካ ሃገራትን በማስተባባር ኢትዮጵያ እንዲጨቁኑ እየተንቀሳቀሱ መሆኑን አጋልጧል። የአፍሪካ ኢንተለጀንስ መረጃ አል ሲ ሲ በቅርቡ ማለትም እ ኤ አ ከሴፕተምበር 13 እስከ 20፣ 2016 ዓ/ም በኒው ዮርክ በተካሄደው የተባበሩት መንግስታት ጉባኤ ላይ አል ሲ ሲ የአፍሪካ ሃገራት ኢትዮጵያ ላይ ጫና እንዲያሳድሩ ሲወተውቱ እነደነበረ የሚያጋልጥ ነው። አል ሲ ሲ የአፍሪካ ሃገራት መሪዎች የኢትዮጵያን የኢኮኖሚ እድገት በመጫን እንዲተባበሯቸው የአፍሪካ መሪዎችን ለማግባባት ሞክረዋል። የደቡብ አፍሪካውን ፕሬዝዳንት ጃኮብ ዙማ፣ የናይጄሪያውን ፕሬዝዳንት መሃመድ ቡሃሪ፣ የሶማሊያውን ፕሬዝዳንት ሃሰን ሼክ መሃመድ፣ ኢትዮጵያ በመገንባት ላይ የለችውን ታላቁን የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ በመቃወም እንዲተባበሯቸው ተማጽነዋል። አንድ የኦነግ ከፍተኛ አመራርም በግብጽ መጠለያ ተሰጥቶት በደህንነት ሃይሎች ጥበቃ እየተደረገለት መሆኑን የተቋሙ መረጃ አጋልጧል።

ግብጽ እረፍት አጥታ ውስጥ ለውስጥ ኢትዮጵያን ለማዳከም የምትሰራው ኢትዮጵያ አሁን ባላት የኢኮኖሚ እድገትና ዓለም አቀፍ ተሰሚነት ከቀጠለች ከአፍሪካ ሃያላን ሃገራት አንዷ መሆኗን ስለተገነዘበች ይህን የኢትዮጵያ የገናናነት ጉዞ ለማክሸፍ ነው።

ግብጽ ታላቁ የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ ወደሃገሯ የሚፈሰውን የአባይ ውሃ እንደማይቀንስ ጠንቅቃ ታውቃለች። ይህ ብቻ ሳይሆን የውሃውን አመታዊ ፍሰት በየወራቱ የተመጣጠነ እንዲሆን በማድረግና ወደግድቧ የሚገባውን ደለል በማስቀረት፣ እንዲሁም ርካሽ የኤሌትሪክ ሃይል ከኢትዮጵያ በመግዛት (ይህ በመርህ ስምምነት ሰነዱ ላይም ሰፍሯል) ተጠቃሚ እነደሚያደርጋት ታውቃለች።

የግድቡን ግንባታ የምትቃወመው ውሃ ያስቀርብኛል፣ ጉዳት ያስከትልብኛል በሚል ስጋት ሳይሆን፣ የኢትዮጵያን ህዝብ የይቻላል መንፈስ በመገንባት ለበለጠ ስኬት ስለሚያነሳሳ፣ ወደብልጽግና የሚያሸጋግራትን መንገድ በመቅደድ የአፍሪካ ሃያልነቷን ስለሚያረጋግጥ ይህን ለማጨናገፍ ነው። ሃያልነቷ የናይል ተፋሰስ ሃገራትን ባካተተው የናይል ኢኒሼቲቭ በኩል እየተከናወነ ያለው ፍትሃዊና ሚዛናዊ የውሃ ሃብት ድርሻ ባለቤትነትን የማረጋገጥ ስራ ላይ ተጽእኖ የማሳደር ጉልበት ይሰጣታል በሚል የኢትዮጵያንና ሌሎች የናይል ተፋሰስ ሃገራትን ፍትሃዊ የውሃ ባለድርሻነት መብት ጥያቄ ከወዲሁ ለማዳፈንም ነው።

በመሆኑም የኢትዮጵያ ህዝብ በታላቅ ሃገራዊ መገባባት ‘ምንም ያህል ደሃ ብንሆንም ድህነታችንን ለማስወገድ ማንኛውንም መስዋእትነት ለመክፈል ዝግጁ ነን። ስለዚህ ታላቁ የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ መሰራት አለበት’  በሚል ከአምስት ዓመት በፊት የገባውን ቃል በማደስ የህዳሴውን ግድብ በመገንባት የኢትዮጵያን ሃያልነት ለማረጋገጥ መነሳት አለበት።